अभिभावकको सम्बन्धको प्रत्यक्ष असर छोराछोरीमा यसरी पर्छ !
By अनुषा अर्याल Published on 12 Jun, 2019
छोराछोरीलाई महङ्गा सामान भन्दा पनि उचित समयमा संस्कार दिन नसक्ने अभिभावक एकचोटी अवश्य रुनुपर्ने छ । अहिले बढ्दै गएको सहरीकरणले डिभोर्स , एकलोपन , समयको व्यस्तता , पैसा कमाउने मानसिकता , वैदेशिक रोजगारी साथसाथै अपराध मानसिकताापैदा गरेको छ । अभिभावकको मोबाइल ,इमेल ,फेसबुक अत्याधिक बाहिरी लगावका कारण धेरै बालबच्चाहरु एकलोपनको सिकार हुने गरेका छन् ।
सुखको ठुलो स्रोत पारिवारिक सुखलाई मानिन्छ भने नैराश्यताको ठुलो वाद पनि पारिवारिक समस्या सँगै जोडिएको हुन्छ । तत्कालीन सामाजिक अवस्था हेर्दा हाम्रो सामाजमा पारिवारिक एकता कमजोर हुँदै गइरहेको ठ्म्याउन सकिन्छ । परिवार सँग बस्न पाँउनु मानव जातिको एक आधारभुत आवश्यकता हो तर भावनात्मक एकता कमजोर हुुँदा , परिवारलाई समय दिन नसक्दा , महङ्गी , बालविवाह , दाइजो प्रथा , म्यारिटल अैफयर , शिक्षाको कमि , वैदेशिक रोजगारी जाँडरक्सिको बढ्दो कुलत होस् वा अन्तरजातीय विवाह स्विकार्न नसक्दा पारिवारिक समस्या निम्त्ने क्रम बढ्दो छ । आजको यो बद्लिदो आधुनिक समाजमा केन्द्वीत परिवार, एकाएकी परिवार बढ्दो छ जसमा आमाबाबु , छोराछोरी हुन्छन् ।
पहिले जसतो संयुक्त परिवार अहिले समाजमा खासै रुचाईदैन । जसका कारण अघिकांश बालबच्चा बुढापाकाको सेरोफेरोमा हुर्कन पाउँदैन्न् । बुढापाकाको भुमिकाले बच्चाको समाजिकरणमा विशेष भुमिका बाँधनुको साथसाथै सकारात्मक रुपमा अघि लगिरहेको हुन्छ । अहिले सिङ्ग्ल प्यारेन्ट पmयामिलि पनि उत्तीकै देखिन्न थालेका छन् । त्यसै गरि अत्यन्तै निजि विषय मानिएको सम्बन्धविच्छेद अहिलेसम्म पनि सामाजिक विषय बन्न सकेको छैन् । आर्थिक वर्ष २०७४/०७५ देवानी संहितामा सम्बन्धविच्छेदका लागि पुरुषले पनि सिधै अदालत जान सक्ने प्रावधान आए सँगै सम्बन्धविच्छेद गर्नेको दर उकासिदो छ । उकासिदै गएको पारिवारिक विग्रहका कारण मौलिक समाजिक संस्कार विग्रने क्रम्मा छ । समाज जतिसुकै सभ्य किन नहोस आमाबाबुले वेवास्ता गरेको र पारिवारको माया नपाएका केटाकेटीको भविष्य प्राय अन्योलमै हुन्छ । हामि सबै विशेष संस्कार लिएर जन्मेका हुन्छौ र तिनै संस्कार अनुसार बुद्घिको प्रयोग गछौ । अभिभवकको व्यवहारले बच्चाको विकासमा धेरै असर पर्ने गर्छ ।
बच्चाहरुले बाबुआमाले भनेको भन्दा जे गरे त्यही सिक्ने हुनाले अभिभावकले बालबच्चाको लागि उपयुतm रोलमोडल , सकारात्मक व्यवहार र शब्दको विकास गर्न जरुरी छ । अभिभवकको छोराछोरी प्रतिको बुझाई , बिग्रदो पारिवारिक सम्बन्ध र कलह देख्दा वा दिनहु महसुस गर्दा बच्चाहरुले आफुलाईनै बोझको रुपमा लिने गरेको एक प्रतिवेदनले सार्वजनिक गरेको छ । अभिभवकको समाजमा नराम्रो छाप वा नकारात्मक गतिविधिले गर्दा समाज द्वारा बालबालिकाको आत्मा समानमा चोट पुप्याईन्छ र बालबालिकाहरु मानसिक रुपमा बिचलित हुनुका साथसाथै पठनपाठनमा समेत असर पुग्न जान्छ । आमाबाबुबाट उचित समयमा स्याहार , संस्कार नपाएपछि यस्ता पृष्ठभुमिबाट हुर्किएका बच्चाहरु बाहिर रूमलिन मनपराउने , बाहिर भावनात्मक समर्थन खोज्ने गर्छन जसका कारण अधिकांश बालबालिकाहरु द्वुरव्यहावार सिकार हुन् पुग्छन् । यस्तो पृष्ठभुमिबाट हुर्किएका कतिपय भने राम्रो मान्छे बन्ने , केही र्गछु भन्ने सोच बनाएर आफुलाई वशमा राख्ने कोहि भने गाँउ समाज , कानुनको इत्यादिको डरले आफुलाई सम्हाल्ने गरेको पाहिएको छ । प्यारेन्टल केयर यो निकै गम्भीर विषय हो !
अहिले छोराछोरीको हारहारीमै अभिभावक पनी बिग्रदै जाने क्रम बढदो छ यस्तो घटना हाम्रो समाजमा निकैनै दोहोरिरहेका छन् , जसका कारण बालबालिकामा मनोवैज्ञानिक असर पर्न गएका छन् । त्यसैले पनि बालबच्चाको उज्जवल भविष्यको लागि अभिभावकले पारिवारिक सम्बन्ध सुर्धान जरूरी छ ।
—लेखिकाले जनचेतनाका लागि कलम चलाउदै आएकी छिन् , उनी एक सामाजिक/बाल अभियन्ता हुन् ।